Τρίτη 12 Μαΐου 2015

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Φαινέας ο Αιτωλός, ένας πρόγονος από την Αρσινόη.


Οι τρεις περίπου αιώνες που μεσολαβούν από το θάνατο του Μεγ. Αλεξάνδρου (323 π. Χ.) και την υποταγή της Ελλάδας στους Ρωμαίους (146 π. Χ.) είναι στην ιστορία η λεγόμενη «ελληνιστική εποχή». Είναι η περίοδος της διάδοσης του ελληνικού πολιτισμού στην Ανατολή αλλά και των συνεχών πολέμων των διαδόχων του μεγάλου στρατηλάτη μεταξύ τους, που θα φέρουν την εξασθένηση των Ελλήνων, τον εμφύλιο και τελικά την υποταγή στους Ρωμαίους.
Κατά την ταραγμένη αυτή περίοδο, από τις αρχές του 2ου π. Χ. αιώνα και μετά, διακρίθηκε όχι τόσο για τα πολεμικά του κατορθώματα όσο για τα ειρηνόφιλα συναισθήματά του, ο Αιτωλός στρατηγός Φαινέας από την πόλη της Αρσινόης, η οποία ήταν στην ευρύτερη περιοχή του Αγγελοκάστρου «Κακαβαριά». Υπήρξε ο σημαντικότερος από τους Αρσινοείς γι’ αυτό και ο πιο γνωστός. Εμφανίζεται ως στρατηγός των Αιτωλών, δηλαδή της Αιτωλικής Συμπολιτείας, για πρώτη φορά το 198/7. Με αυτό το αξίωμα το Νοέμβριο του 198 διαπραγματεύεται επικεφαλής αιτωλικής πρεσβείας στη Νίκαια της Λοκρίδας με τον Ρωμαίο ύπατο Φλαμινίνο και το Μακεδόνα βασιλιά Φίλιππο τον Ε΄ τη θέση της Συμπολιτείας σε σχέση με την παρουσία των Ρωμαίων και των Μακεδόνων στον ελληνικό χώρο. Υπερασπίστηκε με επιχειρήματα την απομάκρυνση των Μακεδόνων από τις άλλοτε αιτωλικές κτήσεις. Σε συζήτηση μάλιστα με τον Φίλιππο ένα προσβλητικό σχόλιο του Φαινέα στάθηκε αιτία ο Μακεδόνας βασιλιάς να ειρωνευτεί τον Αιτωλάρχη για τη μυωπία του. Ο Φαινέας υπερασπίστηκε στις διαπραγματεύσεις τα συμφέροντα της Αιτωλίας αλλά χωρίς αποτέλεσμα και αποχώρησε.
Στην εκστρατεία του Φλαμινίνου στη Θεσσαλία το 197 ήταν επικεφαλής αιτωλικής δύναμης 6.400 ανδρών στο πλευρό των Ρωμαίων. Εκεί νικήθηκε ο Φίλιππος και στη συζήτηση που έγινε στα Τέμπη για τους όρους της συνθήκης, υπεραμύνεται των συμφερόντων της Αιτωλικής Συμπολιτείας, υπενθυμίζοντας στους Ρωμαίους τους μελλοντικούς κινδύνους από τυχόν επικράτηση των Μακεδόνων. Ήρεμα και με επιχειρηματολογία που απορρέει από την κοινή συμμαχία, ενδιαφέρεται για την μακροπρόθεσμη θέση της Αιτωλίας αλλά και των άλλων γειτονικών πόλεων, χωρίς όμως να εισακουστεί από τους Ρωμαίους που ερμήνευαν τα πράγματα κατά τα δικά τους συμφέροντα.
Στη διάρκεια της δεύτερης στρατηγίας του (192/1) όχι επειδή ήταν φίλος των Ρωμαίων αλλά επειδή διέθετε πολιτικό αισθητήριο και ήταν φίλος της ειρήνης, παίρνει θέσεις φιλορωμαϊκές. Προσπάθησε να αποφύγει τη ρήξη με τη Ρώμη και παράλληλα να προωθήσει τις αιτωλικές απαιτήσεις με διπλωματικό τρόπο.
Στην εξέλιξη των γεγονότων τον συναντάμε το 191 στα Ύπατα να διαπραγματεύεται με τους Ρωμαίους τα συμφέροντα της Συμπολιτείας. Ο ύπατος Γλαύριος για να υπονομεύσει από την αρχή τις διαπραγματεύσεις, προσβάλλει σκόπιμα τον γέροντα και ημίτυφλο Φαινέα. Στη συνέχεια προβάλλει τέτοιες απαιτήσεις που κάνουν τον Αιτωλό να αντιδράσει και να διακόψει τον ύπατο, λέγοντάς του ότι «ούτε δίκαιον ούτ’ ελληνικόν εστίν, ώ στρατηγέ, το παρακαλούμενον». Ο Ρωμαίος, προσβεβλημένος, διατάσσει να δέσουν τον γέροντα στρατηγό και τους άλλους πρεσβευτές. Αφού αποκαταστάθηκε η ηρεμία ο Φαινέας, γαλήνια και με αξιοπρέπεια, δηλώνει ότι επιθυμεί ειρήνη με τη Ρώμη και εξηγεί τις θέσεις του.
Το 190 στέλνεται ως πρεσβευτής στη Ρώμη μαζί με άλλους τρεις πατριώτες του. Στο δρόμο πιάστηκαν αιχμάλωτοι από Ηπειρώτες. Αφού κατέλαβαν λύτρα απελευθερώθηκαν και έφτασαν στον προορισμό τους.
Το 189 ως ηγέτης του ειρηνόφιλου κόμματος των Αιτωλών διαπραγματεύεται πάλι με τους Ρωμαίους στη Ρώμη και στην Αμβρακία.
Ο Φαινέας υπήρξε παράδειγμα πολιτικής μετριοπάθειας. Ήταν περισσότερο διπλωμάτης, παρά πολέμαρχος. Είχε την τέχνη να διαφωνεί, να ελίσσεται, αλλά και να πείθει. Δεν του έλειπε και η υπομονή να δέχεται τα αρνητικά της τύχης. Φίλος της ειρήνης και με αγώνες γι’ αυτήν υπήρξε και αρχηγός του ειρηνόφιλου κόμματος των Αιτωλών.
Ίσως οι ικανότητές του αυτές τον αξίωσαν να εκλεγεί δυο φορές στρατηγός σε περιστάσεις δύσκολες για την Αιτωλία, αλλά και γραμματέας και ίππαρχος της Συμπολιτείας.
Ευθύμιος Πριόβολος.

Δεν υπάρχουν σχόλια :